Των Μουσταφά Μουσταφά και Πάνου Τριγάζη*
Οι λαοί της Ελλάδας και της Τουρκίας εξακολουθούν να είναι «όμηροι» ενός «φαύλου κύκλου» εξοντωτικού ανταγωνισμού εξοπλισμών. Τα ποσοστά του ΑΕΠ που αφιερώνουν σε στρατιωτικές δαπάνες οι δύο χώρες είναι υπερδιπλάσια του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Θυσιάζουν στον «μινώταυρο» του μιλιταρισμού τεράστιους πόρους που οι άρχουσες τάξεις στερούν από την υγεία, την παιδεία, την κοινωνική και προστασία.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του διεθνούς Ινστιτούτου SIPRI, η Τουρκία αύξησε τις στρατιωτικές δαπάνες κατά 2,9 δισ. δολάρια το 2009 σε σχέση με το 2008. Ήταν η μεγαλύτερη αύξηση στην Ευρώπη μετά τη Βρετανία (3,7 δισ. δολ.) σε απόλυτους αριθμούς. Από την άλλη, η Ελλάδα ήταν πέμπτη παγκοσμίως σε εισαγωγές όπλων την 5ετία 2005-2009, μετά την Κίνα, την Ινδία, τη Ν. Κορέα και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Όμως οι υψηλές στρατιωτικές δαπάνες δεν είναι περιφερειακό φαινόμενο. Η στρατιωτικοποίηση της διεθνούς ζωής αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου κόσμου. Η νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και ο μιλιταρισμός πάνε χέρι - χέρι. Το μαρτυρεί και η παγκοσμιοποίηση του ρόλου του ΝΑΤΟ.
Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες -σύμφωνα με την έκθεση που προαναφέραμε- έφτασαν τα 1.531 δισεκατομμύρια δολάρια το 2009, σημειώνοντας αύξηση κατά 5,9% από το 2008 και κατά 49% (!) από το 2000. Το ποσό αυτό είναι πολύ πάνω από τα επίπεδα του Ψυχρού Πολέμου και αναλογεί σε 4,2 δισ. δολάρια την ημέρα, συνιστώντας ωμή προσβολή για τις πιεστικές ανάγκες της ανθρωπότητας ιδιαίτερα την περίοδο αυτή της βαθιάς οικονομικής κρίσης και της ύφεσης.
Δεν χρειάζεται να μαντέψει κανείς ποιος οδηγεί -και με διαφορά- την καταστροφική αυτή κούρσα. Το 43% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών αναλογεί στις ΗΠΑ. Και αξίζει να σημειωθεί ότι στη διάρκεια της 8ετίας Μπους η αύξηση των αμερικανικών στρατιωτικών προϋπολογισμών έκανε άλμα κατά 63%. Ο λεγόμενος «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» προκαλεί αιματοχυσίες και καταστροφές, ιδιαίτερα στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, ενώ αποφέρει τεράστια κέρδη στο στρατιωτικό - βιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ.
Επιστρέφοντας στην ελληνοτουρκική διάσταση του προβλήματος, γνωρίζουμε από πικρή πείρα ότι η συσσώρευση όπλων και στις δύο πλευρές του Αιγαίου δεν έχει μόνο σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες, αλλά και πολιτικές. Συντηρεί αδιαφανή λόμπι και τροφοδοτεί τη διαφθορά. Ενισχύει μιλιταριστικές και σοβινιστικές αντιλήψεις. Υπηρετεί τον ατλαντισμό και αυξάνει την εξάρτηση των δύο χωρών από ξένα κέντρα, ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Υπάρχει και άλλος δρόμος
Κατά τη γνώμη μας, δεν είναι μοιραία αυτή η πραγματικότητα. Υπάρχει και άλλος δρόμος. Οι εργαζόμενοι της Ελλάδας και της Τουρκίας, που δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν (γιατί όπως λέει κι ένα λαϊκό τραγούδι «εγώ Χριστό και εσύ Αλλάχ, όμως και οι δυο μας αχ και βαχ), οι αριστερές και φιλειρηνικές δυνάμεις στις δύο χώρες, προτείνουν και αγωνίζονται για έναν εναλλακτικό δρόμο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ξεκινώντας από την αρχή που αποκλείει την απειλή ή χρήση βίας ως μέσο για την επίλυση διεθνών προβλημάτων, οραματίζονται ένα ειρηνικό μέλλον συνύπαρξης και κοινής ανάπτυξης. Τα προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις πρέπει να μπορούν να λυθούν με διάλογο στη βάση του διεθνούς δικαίου. Οι εντάσεις, οι απειλές πολέμου, οι πολυδάπανοι εξοπλισμοί, οι πολεμικοί σχεδιασμοί του ΝΑΤΟ, τα εθνικιστικά μίση, δεν υπηρετούν τα συμφέροντά τους, αντιθέτως ευνοούν τις ιμπεριαλιστικές πολιτικές.
Η σύγχρονη έννοια της ασφάλειας είναι πολυδιάστατη, δεν είναι στρατιωτική. Η πείρα έχει δείξει ότι η συσσώρευση περισσότερων όπλων δεν σημαίνει μεγαλύτερη ασφάλεια, συχνά σημαίνει λιγότερη. Στην εποχή μας η εθνική ασφάλεια είναι αξεχώριστη από την περιφερειακή και την παγκόσμια ασφάλεια. Οι ίδιες οι εξελίξεις έχουν φέρει στο προσκήνιο την ανθρώπινη και οικολογική ασφάλεια. Ας σκεφτούμε τους κινδύνους από την καταστροφική κλιματική αλλαγή, από τις λεγόμενες φυσικές καταστροφές, που είναι συχνές στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Καταστροφές που ακόμα και η «μόνη υπερδύναμη» εμφανίζεται αδύναμη να αντιμετωπίσει.
Ήταν μετά από τέτοιες καταστροφές, δύο θανατηφόρους σεισμούς, οι οποίοι έπληξαν σχεδόν ταυτόχρονα την Ελλάδα και την Τουρκία το 1999, που σκεφτήκαμε να απαιτήσουμε την αμοιβαία και ισόρροπη μείωση των εξοπλισμών και των στρατιωτικών δαπανών της Ελλάδας και της Τουρκίας.
Στη διάρκεια των τελευταίων 11 χρόνων, η ιδέα αυτή αγκαλιάστηκε από πολλά κοινωνικά κινήματα -μεταξύ των οποίων κορυφαίες συνδικαλιστικές οργανώσεις- και στις δύο χώρες, αλλά και από ανθρώπους των γραμμάτων και τεχνών, δημάρχους και άλλες προσωπικότητες. Οργανώθηκαν κοινές εκδηλώσεις για το ζήτημα, π.χ. στην Μυτιλήνη και στο Αϊβαλί, στο φεστιβάλ του Δικελί και αλλού. Επίσης, είχαμε την υποστήριξη των ευρωπαϊκών κοινωνικών κινημάτων και της ευρωπαϊκής αριστεράς.
Σημαντικό πλεονέκτημα της πρότασης αυτής είναι ότι μπορεί να αποτελέσει κοινό πεδίο δράσης για τις αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις Ελλάδας - Τουρκίας - Κύπρου. Μπορεί να συνδεθεί με το αίτημα για αποστρατιωτικοποιημένη, ανεξάρτητη και ενωμένη Κύπρο, με τη δημιουργία μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, λύση που μπορεί να βρεθεί μέσα από τον διακοινοτικό διάλογο στο πλαίσιο του ΟΗΕ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τον τελευταίο χρόνο έχουμε ακούσει θετικές δηλώσεις από τις κυβερνήσεις στην Άγκυρα και την Αθήνα υπέρ της μείωσης των εξοπλισμών και των στρατιωτικών δαπανών, αλλά η απαίτηση είναι να περάσουν από τα λόγια στα έργα. Γι' αυτό χρειάζεται να εντείνουμε και να διευρύνουμε την εκστρατεία μας, με παράλληλες και κοινές δράσεις, συνδέοντας τη μείωση των εξοπλισμών και των στρατιωτικών δαπανών με πιεστικά προβλήματα των δύο κοινωνιών -οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά-, που οξύνονται στις συνθήκες της κρίσης.
Έχουμε την πεποίθηση ότι η «διπλωματία των πολιτών και των κινημάτων» μπορεί να αποτελέσει τον τρίτο καθοριστικό παράγοντα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Κόντρα στον μιλιταρισμό, στον εθνικισμό και στις ιμπεριαλιστικές πολιτικές του «διαίρει και βασίλευε», ας ρίξουμε γέφυρες ειρήνης στο Αιγαίο, όσο γίνεται περισσότερες.
* Ο Μουσταφά Μουσταφά είναι πρώην βουλευτής Ροδόπης του ΣΥΝ
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου